Dlaczego drewno pęka?
O tym, że drewno „pracuje” przekonało się wielu użytkowników drewnianych parkietów, mebli i innych wytworów z tego surowca. Drewno jako materiał pochodzenia roślinnego posiada higroskopijne właściwości. Oznacza to, że absorbuje i oddaje wilgoć z/do otoczenia. Zmiana wilgotności powoduje, że materiał pęcznieje lub kurczy się. Z kolei kurczenie się drewna podczas szybkiego wysychania prowadzi do jego pękania.
Okazuje się, że pękanie drewna okrągłego i tarcicy jest wynikiem nierównomiernego wysychania wewnętrznych oraz zewnętrznych jego warstw. Prowadzi to do powstawania specyficznych (wewnętrznych) naprężeń. Wielu specjalistów podkreśla, że charakter zniekształceń może wynikać z kilku czynników np.: gatunku, rodzaju i sprężystości drewna. Ponadto struktura samego drewna, kierunek przetarcia czy warunki i czas schnięcia materiału również wpływają na rodzaj zniekształceń.
Jak chronić drewno przed pękaniem?
Aby zapobiec pękaniu drewna, powinno się zadbać o jego odpowiednie sezonowanie, a następnie suszenie. Pominięcie bądź skrócenie długotrwałego składowania na wolnym powietrzu, może doprowadzić do zniszczenia materiału. Sezonowanie zapewnia prawidłowe rozmieszczenie wilgoci na przekroju tarcicy, prowadząc tym samym do zrównania naprężeń w drewnie. Warto pamiętać, że niektórych wad suszenia nie można dostrzec bezpośrednio po procesie suszenia, ani podczas obróbki tarcicy. Usterki mogą być widoczne dopiero podczas użytkowania wykonanych wyrobów, przez co pogarsza się ich właściwość i skraca czas użytkowania.
Można stwierdzić, że drewno „nie lubi” pospiechu. Pierwszy okres suszenia to duże naprężenie desorpcyjne drewna. Gdy proces suszenia przebiega zbyt szybko, dochodzi do odkształceń w strukturze drewna i przekroczenia granicy jego wytrzymałości. Na skutek tego powstają pęknięcia czołowe i powierzchniowe w elementach tarcicy. W dalszym, pośpiesznym procesie suszenia drewna dochodzi do powstawania pęknięć wewnętrznych. Główną przyczyna pękania drewna podczas procesu suszenia są zbyt wysokie naprężenia desorpcyjne, które przewyższają wytrzymałość drewna na rozciąganie w poprzek włókien.
Ponieważ wady suszarnicze stanowią główną przyczynę pękania drewna, by temu zapobiec należy zadbać o dostarczenie do komór suszarniczych surowca, który posiada wilgotność na poziomie maksymalnie 30%. Sam proces suszenia powinien przebiegać bardzo ostrożnie, w szczególności jeśli materiał poddawany suszeni to twarde gatunki liściaste. Pierwszy okres suszenia powinien odbywać się w niewysokich temperaturach. Specjaliści zalecają również suszenie przerywane polegające na czasowym wyłączeniu wentylatorów oraz ogrzewania. Jeśli dojdzie do zaskorupienia tarcicy, należy niezwłocznie przerwać proces suszenia, do czasu wyrównania wilgotności wewnątrz tarcicy i na jej obrzeżu.
W celu zmniejszenia prawdopodobieństwa pękania drewna należy także przestrzegać odpowiednich zasad składowania nieprzetartego surowca drzewnego oraz wytworzonej tarcicy.
